Met de komst van de KaderRichtlijnWater wordt het nationale normsysteem van de MTR vervangen door een nieuw, internationaal normsysteem. Dit normsysteem hanteert twee soorten Milieu Kwaliteits Normen (MKN’s, ofwel Environmental Quality Standards EQS), namelijk een chronische lange termijn norm en een acute korte termijn norm. Deze normen worden respectievelijk de Jaarlijks Gemiddelde MKN (AA-EQS) en de Maximaal Aanvaardbare Concentratie MKN (MAC-EQS) genoemd. De AA-EQS voor imidacloprid is 67 nanogram (ng) per liter. De MAC-EQS voor imidacloprid is 600 ng per liter. Volgens de laatste norm zijn er volgens de bestrijdingsmiddelenatlas in 2012 enkel in de provincie Zuid-Holland enkele normoverschrijdingen met imidacloprid. Wordt het toelatingscriterium voor imidacloprid van 1200 ng per liter van het Ctgb toegepast is er volgens de bestrijdingsmiddelenatlas in 2012 geen enkel gebied met normoverschrijdingen met imidacloprid. Het RIVM heeft na analyse van nieuwere gegevens geconcludeerd dat de norm voor lange-termijn blootstelling moet worden verlaagd van 67 naar 8,3 nanogram per liter oppervlaktewater. Wordt deze norm gehanteerd zijn er volgens de bestrijdingsmiddelenatlas in 2012 bijna overal in het land normoverschrijdingen met imidacloprid. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat door het verwarrende gesjoemel met de milieukwaliteitsnormen voor imidacloprid gevreesd moet worden dat insecten (en daarmee ook alle soorten die van insecten afhankelijk zijn) in Nederland zullen worden uitgeroeid.

Nog steeds worden op grote schaal bestrijdingsmiddelen aangetroffen in de Noord-Hollandse oppervlaktewateren boven het Noordzeekanaal, veelal wordt daarbij de norm overschreden. Dit blijkt uit de resultaten van het Gewasbeschermingsonderzoek 2011-2013 dat Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft gepubliceerd. De meeste bestrijdingsmiddelen werden aangetroffen in bollengebieden in de Noordkop en in polder de Vier Noorder Koggen in West-Friesland. Het water is op 100 verschillende stoffen onderzocht. En 21 van de onderzochte stoffen overschreden de geldende norm. De meeste overschrijdingen (5-8 stoffen) vonden plaats in bollengebieden in de Noordkop, in grote delen van West-Friesland en in het stedelijk gebied van Beverwijk. De top probleemstoffen zijn carbendazim, pirimifos-methyl, pyraclostrobine en imidacloprid. Daarbij is in 2013 dinoterb als probleemstof bijgekomen. Dat laatste is vreemd aangezien dinoterb al sinds 10 jaar niet meer toegelaten is, maar desondanks door het hele beheersgebied norm overschrijdend wordt aangetroffen.

Wetenschappers hebben aangetoond dat genetisch gemanipuleerde gewassen prima in staat zijn om zich ook in het wild te redden. De onderzoekers bestudeerden koolzaad in North Dakota en ontdekten dat 80 procent van de wilde planten transgeen was en dus genen bevatte die daar van nature niet hoorden. In North Dakota is veel koolzaad te vinden. Een groot deel daarvan is genetisch aangepast zodat het bestand is tegen bepaalde giffen die boeren gebruiken om onkruid uit te roeien. De onderzoekers troffen het genetisch gemanipuleerde koolzaad echter ook langs de kant van de wegen, op vuilnisbelten, nabij tankstations en zelfs op begraafplaatsen aan. Dat is daar overduidelijk niet doelbewust geplant.

Onlangs verscheen het zesde Jaarboek Weidevogels in Noord-Holland. Het Kenniscentrum Weidevogels laat hiermee zien hoe het staat met de weidevogels in Noord-Holland in 2013. In het jaarboek is het belang van Nederlandse en Europese beschermde natuurgebieden fraai zichtbaar in het westelijk deel van Waterland, waar Landschap Noord-Holland de provinciale weidevogeltelling in 2013 uitvoerde. De aantallen bij verschillende soorten eenden soorten namen toe maar van de kievit en grutto en tureluur werden minder nesten gevonden. Het Jaarboek weidevogels wordt uitgegeven door het Kenniscentrum Weidevogels. Geïnteresseerden kunnen het jaarboek downloaden via: http://www.landschapnoordholland.nl/weidevogelbescherming/kenniscentrumw... of via http://www.kenniscentrumweidevogels.nl.

Le Monde brengt een rapport naar buiten van de vereniging Générations futures. Daaruit zou blijken dat 80% van de jeugd in Franse landbouwgebieden (graan, in het Noorden, en druiven in het Oosten en Zuid-Westen van het land) endocrinologisch besmet moet worden geacht door het gebruik van gifstoffen die in de landbouw als gewasbescherming worden gebruikt. Slechts 2% van de jeugd is afkomstig uit gezinnen die in de landbouw actief zijn. Het gaat om een kleine steekproef onder 30 kinderen. Opvallend is het grote aantal residutypen dat is aangetroffen. Er werden 624 verschillende residuen aangetroffen, circa 21 per kind.

Uit ethisch oogpunt verdient de agro-ecologische landbouw de voorkeur boven de intensieve landbouw. De eerste aanpak is duurzamer, respecteert boeren en de biodiversiteit in de landbouw en verkleint de kloof tussen productie en consumptie van voedsel. De intensieve landbouw is nu dominant en heeft de verbindingen tussen land, voedselproductie en de maaltijd doorgesneden. Problemen als overgewicht, ondervoeding, gebrek aan duurzaamheid en dierenwelzijn hangen samen met deze gangbare wijze van productie en consumptie van voedsel. Deze problemen kunnen worden aangepakt als de productiesector beter luistert naar de consumenten en de consumenten kritischer worden. Dat zegt prof. dr. Michiel Korthals bij zijn afscheid als hoogleraar Toegepaste Filosofie aan Wageningen Universiteit.

Het zwartboek bundelt honderden zorgen en klachten van verontruste burgers uit heel Nederland over het gebruik van bestrijdingsmiddelen in hun leefomgeving. Kamerlid Esther Ouwehand overhandigt het eerste exemplaar aan een zwangere vrouw die zich zorgen maakt over de effecten van landbouwgif op haar ongeboren kind. Na de presentatie van het zwartboek lanceren de initiatiefnemers een geheel vernieuwde Gifklikker-website. Ook kondigen ze nieuwe acties aan die duidelijk maken dat veel mensen ongewild worden blootgesteld aan gifstoffen uit de landbouw. De Partij voor de Dieren en Bollenboos intensiveren daarmee hun inzet in de strijd tegen landbouwgif. Dat blijkt hard nodig om het kabinet aan te zetten tot maatregelen.

Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) stelt voor om de waterkwaliteitsnorm voor het bestrijdingsmiddel imidacloprid te verlagen. Uit nieuwe onderzoeken blijkt dat de schadelijke effecten van imidacloprid op waterorganismen zich al bij lagere concentraties voordoen dan verwacht. Vooral eendagsvliegen zijn volgens RIVM zeer gevoelig zijn voor het middel dat tot de groep van de neonicotinoïden behoort. Deze insecten leggen eitjes in oppervlaktewater. Imidacloprid wordt veel aangetroffen in oppervlaktewater. Sinds de huidige normen voor oppervlaktewater in 2008 zijn vastgesteld, zijn er veel nieuwe studies gepubliceerd naar de effecten van imidacloprid op organismen in water. Het RIVM heeft daarom de beschikbare gegevens geëvalueerd en concludeert dat de norm voor lange-termijn blootstelling moet worden verlaagd van 67 naar 8,3 nanogram per liter oppervlaktewater. Voor kortdurende piekblootstelling blijft 0,2 microgram de norm. In januari 2014 heeft het Ctgb extra beperkingen opgelegd aan het gebruik van imidacloprid. Het afvalwater uit kassen moet worden gezuiverd en bij de bespuiting van gewassen in het veld moet worden voorkomen dat het insecticide overwaait naar het nabij gelegen water. Door deze maatregelen komt er minder imidacloprid in het oppervlaktewater terecht. Dit vergroot de kans dat de nieuwe normen haalbaar zijn, aldus RIVM. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat het RIVM rapport algemeen gebruikelijke normen van wetenschapsrapportage buiten werking zet door het werk van Sánchez-Bayo en Tennekes (bijlage) niet te citeren. Sánchez-Bayo en Tennekes hebben 5 jaar geleden al aangetoond dat de chronische toxiciteit van imidacloprid voor waterorganismen ernstig is onderschat, aldus Tennekes.

Natuurpunt Lubbeek brengt eind deze maand een uniek boek uit met de vertaling van de Franstalige manuscripten van de overleden ere-notaris Pierre Halflants. Hij noteerde tijdens zijn talrijke wandelingen tussen 1925 en 1983 in het Hageland het leven en het gedrag van 48 kleine zangvogelsoorten. Hij schreef vier notaboekjes vol met waarnemingen van vogels, wat heel uitzonderlijk was voor die tijd. Alle manuscripten werden in het Frans opgesteld. ‘Deze notities werden nu vertaald’, zegt Gerda Van Hoovels, de secretaris van Natuurpunt Lubbeek. ‘Het boek dateert uit 1945 en geeft duidelijk aan dat er vroeger meer zangvogels in het Hageland waren dan in de Ardennen. Dat Halflants in die tijd en op zo’n jonge leeftijd al vogels observeerde, was een unicum. Naast het Hageland en de Ardennen deed hij ook vogelobservaties in Koksijde en aan de Limburgse vijvers.’ Het boek bevat een uitgebreide beschrijving van 48 zangvogels in zwart-witte pentekeningen. Ook de achteruitgang van het vogelbestand in een veranderend landschap werd beschreven. Een tiental zangvogels die toen leefden zijn ondertussen verdwenen.

De Tweede Kamer heeft het kabinet in een motie gevraagd een moratorium in te stellen op het gebruik van neonicotinoïden totdat vaststaat dat zij geen schadelijk effect hebben op bijen en de volksgezondheid. Daarnaast werd gevraagd een nationaal traject in gang te zetten voor een volledig nationaal moratorium op alle neonicotinoïden en op fipronil. De aangenomen moties raken 18 gewasbeschermingsmiddelen. Vanuit juridisch oogpunt zijn de moties naar het oordeel van het kabinet niet uitvoerbaar. Dat meldt staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken mede namens minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu aan de Tweede Kamer. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat staatssecretaris Dijksma onder toepassing van Art 1 lid 4 van de Europese verordening gewasbescherming (VO-gwb) uit voorzorg alle neonics, fipronil en triazolen kan verbieden. De uitvoerige en verwarrende reactie van de staatssecretaris is haar waarschijnlijk ingefluisterd door een behendige regeringsambtenaar, aldus Tennekes.