Veel vogelsoorten van de Waddenzee worden met uitsterven bedreigd

Op 18 april 2013 kwamen broedvogeldeskundigen en natuurbeschermers van de drie Waddenzee landen Denemarken, Nederland en Duitsland bij elkaar voor de internationale workshop “Breeding Birds in Trouble". Uit lange termijn trends van broedvogeltellingen blijkt dat de aantallen van 2/3 van alle internationaal gemonitorde soorten in het Waddengebied afnemen. De trends van de afgelopen 10 jaar tonen zelfs aan dat de achteruitgang van sommige soorten, zoals scholeksters (Haematopus ostralegus), kluten (Recurvirostra avosetta) en Noordse Stern (Sterna paradisaea) in een versnelling is geraakt. Zeldzame broedvogels, zoals kemphaan (Philomachus pugnax), bonte strandlopers (Calidris alpina) en watersnip (Gallinago gallinago) staan op de rand van verdwijnen uit het Waddengebied. Als de huidige negatieve trends doorzetten, dreigen meer broedvogels, zoals de blauwe kiekendief (Circus cyaneus), te verdwijnen. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat de vogelsoorten die achteruitgaan in veel gevallen afhankelijk zijn van insecten die eveneens schaarser worden. De toenemende verontreiniging van bodem en water met het insecticide imidacloprid in of nabij broedgebieden zou daarbij een belangrijke rol kunnen spelen. Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt dat er een verband is tussen imidacloprid concentraties en de insectenrijkdom in het oppervlaktewater:
http://dx.plos.org/10.1371/journal.pone.0062374.

Bron: Wadden Sea World Heritage, 23 aprl 2013
http://www.waddensea-worldheritage.org/nl/nieuws/2013-04-23-waddenzee-b…

Henk Tennekes

Fri, 05/17/2013 - 13:04

In tegenstelling tot de (sterk afnemende) broedpopulaties van steltlopers (scholekster Haematopus ostralegus, kluut Recurvirostra avosetta, strandplevier Charadrius alexandrinus, bontbekplevier Charadrius hiaticula, watersnip Gallinago gallinago, grutto Limosa limosa, kievit Vanellus vanellus, wulp Numenius arquata, tureluur Tringa totanus, kemphaan Philomachus pugnax), die in de broedtijd afhankelijk zijn van insecten, werd bij de visetende broedpopulaties van aalscholver Phalacrocorax carbo, lepelaar Platalea leucorodia en kleine mantelmeeuw Larus fuscus in de trilaterale Waddenzee sinds 1991 een spectaculaire toename vastgesteld, zo blijkt uit een analyse van internationale waddenzeetrends die in 2009 beschikbaar kwam op www.waddensea-secretariat.org. Ook andere visetende broedvogels, zoals de grote stern Thalasseus sandvicensis, de visdief Sterna hirundo en de dwergstern Sterna albifrons doen het uitstekend in het Waddengebied. Onderzoek van SOVON toonde aan dat het broedsucces van omnivore kokmeeuwen Larus ridibundus in de periode 1997-2003 veel hoger was aan de kust dan in het binnenland, mogelijk door een grotere beschikbaarheid van vis aan de kust. Een mogelijke oorzaak voor insectenschaarste zou kunnen liggen bij het sterk toenemende gebruik van het neonicotinoide insecticide imidacloprid in de land- en tuinbouw sinds de jaren 1990. Vrijwel iedere toepassing van dit bestrijdingsmiddel veroorzaakt extreme normoverschrijdingen in het grond- en oppervlaktewater, die een dodelijke bedreiging voor niet-doelwit insecten vormen. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat in belangrijke broedbiotopen van steltlopers (zoals van kluut, bontbekplevier en strandplevier in het Deltagebied en de Waddenzee) en moerasvogels (zoals van grote karekiet, baardmannetje en porseleinhoen in de Oostvaardersplassen en Reeuwijkse Plassen) insecten (wilde bijensoorten en libellen zoals de groene glazenmaker) uitsterven. Nabij deze broedbiotopen is sinds 2004 extreme verontreiniging van het oppervlaktewater met imidacloprid vastgesteld, die een dodelijke bedreiging voor insecten vormen.