Voor het eerst is de afname van Engelse wilde bijen gekoppeld aan het gebruik van controversiële neonicotinoïden. Dat zijn pesticiden waarmee boeren hun koolzaadolieplantages beschermen tegen ongedierte. Aan het zaadje van een koolzaadplant voegt de boer neonicotinoïden toe. Als de plant is opgegroeid en opgebloeid, zijn deze stoffen over de volledige koolzaad verspreid, dus ook in de bloemen. Hierdoor krijgen de beestjes die van de nectar snoepen de pesticiden binnen.

Berichten uit Duitsland over zeer grote achteruitgang in biomassa van insecten zijn stevig aangekomen en meteen vroeg men zich af of dat voor ons land van toepassing is. In Duitse natuurgebieden is vastgesteld dat daar in 27 jaar de insectenpopulatie met 76 procent is afgenomen. Toxicoloog Henk Tennekes (67) voorspelt al sinds 2009 dat de insecten zullen uitsterven door chemische bestrijdingsmiddelen, de zgn. neonicotinoïden. Niet alleen slecht voor bijen, maar voor al het kleine leven.

Een bestrijdingsmiddelendeskundige van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft op vrijdag 5 januari jl. melding bij zijn directie gedaan van een vermoeden van de misstand. Het gaat om een integriteitsschending. Het Hoogheemraadschap wil volgens de melding de gegevens over bestrijdingsmiddelen, die zonder restrictie openbaar horen te zijn, mogelijk exclusief houden voor een marktpartij. Drie dagen later, op maandag 8 januari, is hij vervolgens geschorst.

Het maximaal toelaatbaar risiconiveau (MTR) is de concentratie van een stof in water, sediment, bodem of lucht waar beneden geen negatief effect is te verwachten. Voor oppervlaktewater is de MTR-waarde voor fipronil sinds 11-11-2013 uiterst gering: 0,00007 microgram per liter = 0,07 nanogram per liter = 70 picogram per liter. Een picogram is een miljoenste van een miljoenste gram. Het overgrote deel van de (door de waterschappen) gemeten waarden is dan ook niet toetsbaar omdat de detectiegrens van de gebruikte meetmethode veel hoger lag dan de MTR.

Ooit waren wolken uitkomende eendagsvliegen een te bezichtigen spektakel boven Britse rivieren. De naam eendagsvlieg is bedrieglijk: de larven leven een of twee jaar. Het geslachtsrijpe imago leeft van enkele uren tot enkele dagen, vandaar de naam. Bovendien zijn het geen vliegen, ze vormen een eigen orde, die Ephemeroptera wordt genoemd – wat dan wel weer eendagsvleugeligen zou zijn in vertaling.

In het Drentse grond- en oppervlaktewater komen regelmatig te hoge concentraties bestrijdingsmiddelen voor. Bronnen zijn de intensieve land- en tuinbouw maar ook het stedelijk gebied. Bestrijdingsmiddelen vormen een risico voor mens en natuur. Bovendien heeft Nederland zich onder meer verplicht om uiterlijk in 2027 de waterkwaliteit op orde te hebben.

Ecologisch adviesbureau Silvavir voerde een onderzoek naar kleine marterachtigen uit tussen oktober 2016 en augustus 2017 in opdracht van de Zoogdiervereniging en met financiële steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Met onderzoeksinstrumenten speciaal gericht op onderzoek naar wezel (Mustela nivalis) en hermelijn (Mustela erminea) onderzocht het bureau 64 locaties in vier gebieden rondom Deventer. Wezels werden het meest aangetroffen; hermelijnen slechts sporadisch.

De hittegolf in Australië eist zijn tol. Met name vleermuizen vallen gewoon uit de bomen omdat ze de hoge temperaturen niet meer aankunnen, melden de lokale media. Reddingswerkers en vrijwilligers probeerden de diertjes te redden, maar vaak tevergeefs. Vooral jonge vliegende honden hebben het lastig bij temperaturen die vlot oplopen tot meer dan 40 graden Celsius. ‘Ze worden gewoon gekookt’, zegt een medewerker. Er zijn al honderden dode dieren geteld, maar gevreesd wordt dat de uiteindelijke dodentol zal oplopen tot in de duizenden.

Hoewel de wereld het niet ziet, stort een gigantisch ecosysteem in elkaar. Het heeft ons veel tijd gekost om deze catastrofe te begrijpen, om twee redenen: een culturele en een wetenschappelijke. Ten eerste geven we in het algemeen niet om insecten (behalve bijen en vlinders). Zelfs natuurliefhebbers zijn gefixeerd op gewervelde dieren, op wezens van bont en veren, en in de bevolking als geheel is er weinig sympathie voor het lot van insecten. We huiveren vaak van die kleine soms stekende beestjes. Minder insecten in de wereld ? Velen zouden juichen.

De ingekorven vleermuis (Myotis emarginatus) heeft vaste vliegroutes en foerageert een substantieel deel van de tijd in veestallen maar jaagt ook vlak boven het bladerdak van bomen. De soort jaagt op spinnen en op kleine insecten, voornamelijk tweevleugeligen als vliegen en muggen, maar ook op nachtvlinders, rupsen, gaasvliegen en kevers. Op drie kraamkamerlocaties in Limburg (Lilbosch, Maria Hoop en Eijsden) zijn in de periode 2013-2015 dode individuen en mest verzameld.