Neonicotinoïden verhogen de vatbaarheid van insecten voor infectieziekten

Net als zoogdieren hebben ook insecten een aangeboren immuunsysteem dat in staat is veroorzakers van infecties te herkennen. Een team van Italiaanse onderzoekers, onder leiding van Francesco Pennachio van de Universiteit van Napels heeft nu ontdekt dat een bepaalde groep insecticiden – neonicotinoïden – veranderingen in het immuunsysteem van insecten veroorzaakt. Insecten zijn hierdoor extra kwetsbaar. Door het blokkeren van een regulator van het aangeboren immuunsysteem, NF-kB (een bepaald eiwit) kwamen onderzoekers erachter dat neonicotinoïden het immuunsysteem beïnvloeden. Dat is te lezen in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. De methode werd eerst op fruitvliegjes getest en daarna op bijen. Uit het onderzoek bleek dat bijen die geen neonicotinoïden kregen, bestand waren tegen een infectie. Bijen die wel werden blootgesteld, vertoonden wel reacties. Hoe groter de dosis neonicotinoïden, hoe groter de kans op infectie en hoe groter de kans dat het beestje dus sterft.

Wetenschappers willen bestrijdingsmiddel met neonicotinoïden verbieden

Met een afgestemde campagne probeerde een groep wetenschappers een verbod op neonicotinoïden af te dwingen. Dat is een populaire klasse bestrijdingsmiddelen die in verband worden gebracht met de verhoogde sterfte van bijen en andere insecten sinds het begin van deze eeuw. Dat blijkt uit een gelekt document dat verslag doet van twee ontmoetingen tussen de wetenschappers in 2010. Het document bewijst dat deze onderzoekers eerder activisten zijn dan wetenschappers, stelt David Zaruk, een Brusselse risicoanalist gespecialiseerd in milieuproblematiek. Hij ontdekte het document op de website van een van de betrokkenen.

Kabinet kijkt opnieuw naar verbod neonicotinoiden

Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken kijkt opnieuw naar de mogelijkheden om de inzet van neonicotinoïden te verbieden. Dat zegde zij op 4 december toe in reactie op een actieplan van de Partij voor de Dieren. Tweede Kamerlid Esther Ouwehand presenteerde het plan omdat een eerder aangenomen motie om deze bestrijdingsmiddelen te verbieden niet wordt uitgevoerd, door het kabinet. Van neonicotinoïden wordt verondersteld dat zij schade toebrengen aan de bijen- en vogelstand. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde eerder een motie om de toelating van neonicotinoïden in te trekken. Dijksma meende deze motie niet te kunnen uitvoeren vanwege de manier waarop het toelatingsbeleid voor gewasbeschermingsmiddelen in de Europese Unie is georganiseerd. Zij vreesde dat zij een eventuele juridische procedure van de leveranciers van de middelen niet zou kunnen winnen.

Het Ctgb in Wageningen plaatst zich boven onze volksvertegenwoordiging

Na een publicatie in Nature in juli 2014 heeft staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken direct aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) gevraagd om te reageren op het onderzoek en te bezien of er consequenties zijn voor de toelating van imidacloprid. Een dergelijk verzoek aan het Ctgb is te beschouwen als de eerste stap in een 'regulier traject' voor nationaal ingrijpen in de toelating van een gewasbeschermingsmiddel. Wanneer zich in de toekomst een vergelijkbaar geval voordoet, zal Dijksma het Ctgb zal opnieuw vragen te beoordelen of ingrijpen in de toelating tot de mogelijkheden behoort. Dat schrijft de staatssecretaris aan de Tweede Kamer.

Meer dan 100 wetenschappers doen een beroep op de Pollinator Health Task Force van president Barack Obama om actie te ondernemen tegen de neonicotinoïden

In een brief aan het Witte Huis refereren meer dan 100 wetenschappers uit diverse disciplines (daaronder de Nederlandse toxicoloog Henk Tennekes) naar de groeiende hoeveelheid bewijsmateriaal dat de neonicotinoïden en andere systemische pesticiden ernstige schade toevoegen aan bijen en andere bestuivers. Deze wetenschappers doen een beroep op de leiders van de Pollinator Health Task Force van president Barack Obama om actie te ondernemen tegen pesticiden ter bescherming en bevordering van een gezonde populaties van bijen en andere bestuivers.

Het regent vleermuizen in Australië

In Casino, een plaats in het Australische New South Wales, zijn zeker 5000 vleermuizen uit de lucht komen vallen. Inmiddels is de stank van de kadavers niet meer te harden. Ook wordt er gevreesd dat de overal verspreid liggende lijken ziektes kunnen veroorzaken. Er worden intussen al zo'n 450 vleermuizen verzorgd door dierenartsen.​ Mensen wordt afgeraden de dieren op te pakken, omdat ze kunnen bijten. Sommige dieren kunnen ook drager zijn van een virus.

Henk Tennekes vertelt over zijn werk over neonicotinoïden tijdens afsluiting project de Honingbank in Den Haag

De Honingbank is een kunstproject dat is bedacht door het Franse collectief Parti Poétique (‘Poetische Partij’) en in samenwerking met Stroom Den Haag werd ontwikkeld. Dit project bood een instrument om bijen te sparen: De Bijenspaarrekening. Stroom heeft ervoor gekozen met de Honing Bank te stoppen, waarvoor de organisatorische, financiële en praktische belasting die het project vereist, de belangrijkste redenen zijn. Op vrijdag 14 november 2014 werd het Honing Bank project feestelijk afgesloten. Tijdens deze bijeenkomst vertelde toxicoloog Henk Tennekes over zijn onderzoek naar neonicotinoiden dat hij heeft gedaan m.b.v. een extra bijdrage die de Honing Bank via crowdfunding binnenhaalde.

Miskenning van het aerotoxisch syndroom door de KLM oogst heftige kritiek van gerenommeerde neurologen

Een Boeing 737 gezagvoerder van KLM heeft verleden jaar zijn werkgever aangeklaagd na 'chronische vergiftiging' in de cockpit. De KLM-vlieger meldde zich van tijd tot tijd ziek. De klachten kwamen steeds terug als hij weer aan het werk ging. In 2011 werd hij opgenomen in het ziekenhuis. De advocaat van de man vermoedt dat er sprake is van ernstige ziekteverschijnselen door giftige lucht in de cabine en cockpit. De werkgever van de piloot stelde dat er geen bewijs is voor de relatie tussen de lichamelijk ongemakken en de mogelijkheid van giftige dampen in het vliegtuig en maande de piloot vergeefs weer aan het werk te gaan. Sinds vorige maand krijgt hij geen salaris meer. De discussie rond de mogelijkheid van aerotoxisch syndroom wordt door KLM afgehouden aangezien er nog steeds geen bewijs is. De maatschappij meldt structureel dat er geen officiële gevallen bekend zijn van aerotoxisch syndroom binnen de bemanning. Wel is er een werkgroep binnen de maatschappij die onderzoek doet naar de mogelijke gevolgen voor het vliegend personeel van de lucht die via de motoren van de vliegtuigen de cabine in komt. Een recente publicatie van deze werkgroep in het vaktijdschrift Neurotoxicology waarin het aerotoxisch syndroom wordt ontkend leidde tot heftige kritiek van gerenommeerde neurologen (bijlage).

De ongewervelde dieren gaan catastrofaal achteruit

Terwijl de wereldbevolking gedurende de voorbije veertig jaar bijna verdubbeld is, blijft het aantal insecten, slakken, wormen en schaaldieren afnemen. Dat meldt ABC Science. Onrustwekkend, meent een internationaal team van onderzoekers, dat berekende dat de populatie ongewervelden met 45 procent inkromp. Mochten deze beestjes ooit uitsterven, zouden de meesten onder ons daar wellicht niet van wakker liggen. Toch hebben ongewervelden wel degelijk hun nut voor de Aarde: ze bestuiven gewassen, houden ziekten onder controle, filteren het water en voegen voedingsstoffen toe aan de grond. Een internationaal wetenschapsteam, waarbij onderzoekers van University College in Londen en Stanford University in Californië, onderwierp een resem wetenschappelijke artikelen aan een analyse die verscheen in het vakblad Science. De wetenschappers kwamen tot de vaststelling dat ongewervelden eenzelfde achteruitgang doormaken als grotere landdieren. "Dat was een schok", zegt Ben Collen van University College, "want we gingen er altijd van uit dat ongewervelden veerkrachtiger waren." De voorbije vijf eeuwen verdwenen 322 soorten gewervelde dieren op het land. De overblijvende populaties zijn met 25 procent geslonken. Bij de ongewervelden werden nu gelijkaardige verliezen vastgesteld.

Het einde van de monarchvlinder is nabij

Het gaat niet goed met de monarchvlinder. De afgelopen 20 jaar is het aantal monarchvlinders drastisch gedaald. Door een daling in de populatie van maar liefst 90% wordt het voortbestaan van de soort nu ernstig bedreigd. Volgens wetenschappers ligt de oorzaak hiervan in de landbouw. De Danaus Plexippus, ook wel de monarchvlinder genoemd, is een dagactieve vlinder en behoort tot een van de bekendste vlindersoorten die voorkomen in Noord-Amerika. De soort staat bekend om haar trekgedrag. Jaarlijks trekken de vlinders van Mexico naar het noorden van Amerika om hier voor nakomelingen te zorgen. Deze nakomelingen vliegen vervolgens in de herfst weer terug naar het warme zuiden. Tijdens de trek zijn de vlinders soms met miljoenen tegelijk te aanschouwen op een rustplek. Dit is een van de meest indrukwekkende migraties ter wereld. Door de enorme toename van genetisch gemodificeerde gewassen, zoals soja en mais, worden bestrijdingsmiddelen gebruikt waar deze gewassen resistent voor zijn, maar die de natuurlijke planten doden waar de monarchvlinder van leeft. Dit is niet alleen desastreus voor de vlindersoort maar ook voor het gehele ecosysteem waar dit insect deel van uitmaakt. Ook voor de mens heeft dit nadelige gevolgen omdat de monarchvlinder net als de bij een belangrijke rol speelt bij de bestuiving van gewassen.