Het boek "Disaster in the Making" van Henk Tennekes van 2010 wordt ondersteund door een recent rapport van EASAC

Politici en wetenschappers staren zich in het debat over de zogenoemde 'neonicotinoïden' - een veel gebruikte groep gifstoffen voor de landbouw - te veel blind op het wel en wee van de honingbij. Er is groeiend bewijs dat juist andere onschuldige insecten en zelfs vogels ernstige schade van deze gifstoffen ondervinden. Dat schrijft het hoogste onafhankelijke wetenschapsorgaan van Europa, de koepel van wetenschapsacademies van 29 landen EASAC, in een advies aan de Europese Commissie. Die had de EASAC gevraagd om de kennis over de insectendodende neonicotinoïden nog eens goed en eerlijk op een rij te zetten. De uitkomst liegt er niet om: op basis van ruim honderd recente studies stelt het orgaan dat er 'duidelijk wetenschappelijk bewijs is' dat ook zeer lage doses neonicotinoïden schadelijk zijn voor soorten waartegen ze helemaal niet zijn bedoeld. Bovendien is er steeds meer bewijs dat de gifstoffen 'ernstige negatieve effecten' hebben op soorten als kevers, vliegen en hommels.

Neonicotinoïden zijn 'systemisch': de stoffen worden opgenomen door de plant, vaak nadat ze als coating op de zaadjes zijn aangebracht. Ze zijn bedoeld om insectenplagen in de landbouw tegen te gaan, maar aanwijzingen dat ook andere soorten er last van hebben, zijn er al jaren. Zo ontdekten Nijmeegse wetenschappers afgelopen zomer dat insectenetende vogels als de spreeuw, de boerenzwaluw en de ringmus in aantal zijn gedaald in gebieden waar men veel neonicotinoïden gebruikt. Vermoedelijk komt dat doordat de vogels daar niet genoeg insecten te eten hebben.

Bron: De Volkskrant, 9 april 2015
http://www.volkskrant.nl/wetenschap/ravage-door-insecticiden-blijkt-gro…

Henk Tennekes

vr, 10/04/2015 - 10:23

De studie van Europese topwetenschappers naar effecten van neonicotinoïden ('bijengif') op grote groepen insecten, is eenzijdig en vooringenomen. Dat zeggen de twee belangrijkste fabrikanten van de bestrijdingsmiddelen. Het onderzoek levert geen bewijs voor de negatieve effecten van de middelen op het ecosysteem, aldus Bayer en Syngenta.

Beide bedrijven zetten jaarlijks honderden miljoenen om in de verkoop van neonicotinoïden. Gisteren publiceerden onderzoekers van de gezamenlijke Akademies van Wetenschappen in Europa een studie naar neonicotinoïden. Het zijn de meest verkochte insecticiden te wereld, die op grote schaal worden toegepast in de landbouw. De bestrijdingsmiddelen zijn omstreden omdat ze bijenvolken zouden uitroeien.

Na analyse van meer dan 100 wetenschappelijke publicaties, concluderen de onderzoekers dat er hard wetenschappelijk bewijs is dat neonicotinoïden al in zeer lage doses grote effecten hebben op organismen waarvoor het gif niet is bedoeld. De middelen doden niet alleen plaagdieren die oogsten aantasten, maar ook 'wilde bestuivers' zoals hommels, vlinders en zweefvliegen.

De Europese Commissie had de topwetenschappers om advies gevraagd, omdat eind dit jaar een tijdelijk verbod op neonicotinoïden voor gebruik bij enkele landbouwgewassen afloopt. De EU moet beslissen of de middelen nog op de markt kunnen blijven.

Bayer en Syngenta zijn buitengewoon bezorgd over de studie. De neonicotinoïden leveren beide bedrijven jaarlijks een enorme omzet op. Ze hopen dat eind dit jaar het moratorium wordt opgeheven. Bayer, die de meeste neonicotinoïden verkoopt, wijst er in een reactie op dat de risico's van bestrijdingsmiddelen in de Europese goedkeuringsprocedure zorgvuldig in kaart zijn gebracht en onderzocht.

"De auteurs van de Europese studie benadrukken de afname van insecten, zonder dat ze aantonen dat neonicotinoïden hiervan de enige aanwijsbare oorzaak zouden zijn.'' De fabrikant stelt dat in de landbouw ook veel andere bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, die mogelijk ook effecten hebben op insecten. Het is te makkelijk om de neonicotinoïden als schuldige aan te wijzen, aldus Bayer. Volgens de producent hebben de onderzoekers in hun analyse vooral gebruik gemaakt van publicaties van organisaties en wetenschappers van wie bekend is dat ze tegen toepassing van neonicotinoïden zijn.

Syngenta reageert nog feller dan Bayer op de studie. Volgens Peter Campbell, hoofd productveiligheid van deze fabrikant, is de studie selectief en eenzijdig. Campbell stelt dat de wetenschappers alle serieuze veldonderzoeken naar de effecten van neonicotinoïden hebben genegeerd omdat de resultaten hen niet uitkwamen. De studie is een vooropgezette, anti-neonicotinoïden-campagne, aldus Syngenta.

De Europese Commissie zal naast het onderzoek van de Europese wetenschappers ook de registratiestudies van de fabrikanten beoordelen. Deze onderzoeken zijn geheim, de industrie kan ze onder tafel houden omdat publicatie bedrijfsbelangen zouden kunnen schaden. De wetenschappers die de Europese studie deden zijn daarover verbolgen, omdat niet kan worden nagegaan hoe die onderzoeken zijn opgezet of wat de kwaliteit is van de onderliggende gegevens.
Bron: Trouw, 9 april 2015
http://www.trouw.nl/tr/nl/4332/Groen/article/detail/3947739/2015/04/09/…

Henk Tennekes

vr, 10/04/2015 - 11:16

Wat velen uit het oog verliezen is dat de milieu eigenschappen van neonics niet onderdoen voor die van organochloor insecticiden (zie tabel in de bijlage). Dat betekent dat het decennia kan duren tot dat de neonics volledig zijn afgebroken. Al die tijd zullen insecten bloot staan aan deze uitzonderlijk giftige stoffen. Ik vrees daarom dat een verbod op de neonics te laat zal komen, en de uitroeiing van insecten niet meer te voorkomen is.

Henk Tennekes

di, 14/04/2015 - 13:42

Dear Dr. Neumann,
Thank you for your prompt reply.
In my opinion, the EASAC report should certainly have referred to my book, for two reasons:
1. The central thesis of the EASAC report, I.e., that infinitesimal concentrations of neonics will decimate non-target insects and insectivores, was proven in my book
2. I was the first scientist and author to raise the issue
Furthermore, I take exception to your derogation of my ground-breaking work, of which I am very proud.
Best regards
Henk Tennekes
Van: peter.neumann@vetsuisse.unibe.ch [mailto:peter.neumann@vetsuisse.unibe.ch]
Verzonden: zondag 12 april 2015 14:04
Aan: info@toxicology.nl
CC: Frank.Berendse@wur.nl
Onderwerp: RE: EASAC report on neonicotinoids
Dear Dr. Tennekes
Thank you for your mail.
Since 2012, >4700 peer-reviewed articles have been published on this matter. As you will understand, we were therefore unfortunately not able to consider each and every reference.
Yours sincerely
Prof. Dr. rer. nat. Peter Neumann
Foundation Vinetum-Professor of Bee Health (http://www.vinetum.ch)
President COLOSS association (prevention of honeybee Colony LOSSes, http://www.coloss.org/)
Institute of Bee Health (http://www.bees.unibe.ch)
Vetsuisse Faculty, University of Bern
Bremgartenstr. 109a, CH-3001 Bern, Switzerland
peter.neumann@vetsuisse.unibe.ch
Tel: +41 (0)31 631 23 27
Fax: +41 (0)31 631 26 40
Agroscope
Schwarzenburgstrasse 161, CH-3003 Bern, Switzerland
Tel: +41 (0)31 631 57 67
Fax: +41 (0)31 323 6823
From: ETS Nederland BV [mailto:info@toxicology.nl]
Sent: Sonntag, 12. April 2015 12:39
To: Neumann, Peter (VETSUISSE)
Cc: Frank.Berendse@wur.nl
Subject: EASAC report on neonicotinoids
Dear Professor Neumann,
I am both pleased and disappointed with the EASAC report. I am pleased in the sense that the immense threat of neonics to ecosystem services has now clearly been recognized by the top experts of European life sciences and ecology. I am disappointed in the sense that no reference was made to my book “Disaster in the Making” (attached) which conveyed essentially the same message, for the first time, in 2010. It is good scientific practice to cite original sources, and this should have been a matter of course at your level of scientific endeavour.
Best regards
Dr. H. A. (Henk) Tennekes
Consultant in Toxicology
Experimental Toxicology Services (ETS) Nederland BV
Frankensteeg 4
7201KN Zutphen, The Netherlands
www.toxicology.nl
www.disasterinthemaking.com
www.farmlandbirds.net
Phone +31 (0)575 547717
Mobile +31 (0)6 28161078

Henk Tennekes

vr, 17/04/2015 - 16:43

Neonikotinoide schaden allen Insekten, und auch dem Bodenleben sowie der Biodiversität, das geht aus einem Papier hervor, das die European Academies Science Advisory Council (EASAC), eine Expertengruppe von 13 Wissenschaftlern, zusammen gestellt hat. Vieles ist zwar nicht neu, aber das Papier fasst m.E. doch recht gut den Stand der wissenschaflichen Erkenntnisse zum Thema der Auswirkungen neonicotinoider Pestizide auf Bestäuber (Honigbiene, wilde Bienen, Hummeln, Solitärbienen, Motten und Schmetterlinge) und Biodiversität zusammen.

Die Expertengruppe kritisiert u.A. die unzureichende toxikologische Charakterisierung der Pestizide im PSM-Zulassungsverfahren, v.a. die fehlende Bewertung der subakuten, subchronischen Toxizität, sowie die Nichtberücksichtigung der kumulativen Toxizität, auf die Henk Tennekes schon vor vielen Jahren hingewiesen hatte. Allerdings ist das Papier unkorrekt, indem dessen Arbeiten namentlich nicht zitiert werden. Dafür wird die inkorrekte Arbeit von DeBiMo (Genersch et al. 2010) unkritisch zitiert, die ja keinen Zusammenhang der Winterverluste mit Pestiziden gefunden haben will. Aber wenigstens sind die wichtigsten experimentellen und Feldbeobachtungs-Arbeiten zusammen getragen und zitiert, die sich mit den Zusammenhängen und dem Zusammenwirken von Pestiziden, Schädlingen (Varroa), Pilzen und Viren sowie der Ernährungssituation befassen. Betrachtet werden nicht nur die Winterverluste, sondern auch Sommerverluste/CCD.

Der Verdienst dieses Beitrags besteht in der sorgfältigen Diskussion und Würdigung der komplexen Wechselwirkungen. Auch klassisch-epidemiologische Betrachtungsweisen werden herangezogen, wie der Zusammenhang zwischen Infektionshäufung und Nutzung der Neonicotinoide: "Looking at broader ecosystem impacts, Mason et al. (2013) examined trends in outbreaks of infectious diseases in honey bees, fish, amphibians, bats and birds in the past two decades and pointed to a coincidence between outbreaks and increasing use of systemic insecticides, notably the neonicotinoids and fipronil." (Seite 47).

Der Bericht befasst sich neben den Bienen und Bestäuber-Insekten auch mit den Schäden, die Neonikotinoide an den Nützlingen anrichten, an Wassertieren, Bodenlebewesen und Vögeln. Er kommt dabei zum Schluss, dass massive Effekte und Beeinträchtigungen auch bei bestimmungsmäßigem Gebrauch nachgewiesen oder zumindest wahrscheinlich seien. Der Bericht zeigt sehr deutlich auf, dass insbesondere die Neonikotinoide in keiner Weise zuträglich sind, und weder mit den Prinzipien nachhaltiger Landwirtschaft vereinbar, noch mit Natur- Umwelt- und Artenschutz.

Ich habe mit der Übersetzung zumindest der Zusammenfassung ins Deutsche begonnen, da ich aj weiß, dass viele der Betroffenen unter den Imkern Schwierigkeiten hat, Englische wissenschaftliche Literatur zu verstehen.

Dieser Bericht ist aus meiner Sicht eine große Hilfe für die Vertreter der Bienenverbände im EU-Verfahren, das BASF, Bayer und Syngenta zur Aufhebung der Anwendungsbeschränkungen bei Fipronil und den Neonikotinoiden führen, Auch wenn im Einzelnen nicht perfekt, dürfte es den Chemieriesen sehr viel schwerer werden, ihre Position durchzusetzen.

Henk Tennekes

vr, 17/04/2015 - 18:20

NFU Vice President Guy Smith said: “This research is not new and relies heavily on lab-based studies which are not reflective of what has been seen in the field. The motives behind the literature which has been studied are questionable; hence why the NFU continually lobbies for regulations to be based on balanced, sound science – not regurgitation of existing studies when new information is needed.

“The neonicotinoids restrictions have taken away a vital tool in the toolbox of UK farmers. Many farmers across the nation have seen their crops be compromised by cabbage stem flea beetle; a pest which was eating away at our plants before they even surfaced due to the absence of the neonicotinoid seed coating protecting the plant in its first growth stages. Its larvae are now inside many plants causing damage from the inside-out.

"We are yet to see the potentially destructive impacts of turnip yellow virus infections. “The irony is oilseed rape is an extremely important crop for pollinators including bees, providing an abundant, early, supply of pollen, and helping to create a varied habitat. Conversely, bees are essential to farmers in helping pollinate their crops. But with pests threatening acres of oilseed rape, it is likely farmers will reluctantly reduce the area of the crop grown or simply choose an alternative crop to grow.

“There is no evidence that the restriction has been beneficial to pollinators and the NFU remains concerned that it is politically motivated and the basis for it has oversimplified issues of pollinator numbers which is subject to multiple pressures such as varroa and habitat loss.”

Source:
First published Wednesday 15 April 2015 in Farmer
http://www.somersetcountygazette.co.uk/farmer/12886230.EASAC_Study_on_e…

Henk Tennekes

ma, 20/04/2015 - 08:46

Lieber Henk,
Danke für die Information. Ja, auch ich habe den Eindruck, dass man Deine bahnbrechende Grundlagenarbeit zunehmend wegzudrängen versucht – und dass sich hier andere „schmücken“ wollen. Ich denk das ist nicht nur Ignoranz, sondern auch eine Portion Feigheit, Eitelkeit und Überheblichkeit aber auch klassisches „politisches“ Kalkül und psychologisches Verdrängen dabei. Sehr viele ForscherInnen im Bereich der Insektenforschung, Biologie und Agrarökologie haben in der Vergangenheit sich nicht getraut mit den großen Agrokonzernen und den damit verbundenen politischen Eliten anzulegen – oft standen sie sogar in Solde oder waren Sponsoring-Nutzer dieser. Eigentlich hätten viele schon längst wegen der Insektizide aber auch vieler anderer Pestizide Alarm schlagen müssen, taten es aber nicht.

Dr. Josef Hoppichler
BUNDESANSTALT FÜR BERGBAUERNFRAGEN
(Federal Institute for Less-Favoured and Mountainous Areas)
Marxergasse 2 / Mezzanin
1030 Wien
Tel.: ++43 (0) 1 504 88 69 0
Fax: ++43 (0) 1 504 88 69 39
E-mail: josef.hoppichler@berggebiete.at